«Πλαστική Κρίση»: ο πλανήτης εκπέμπει SOS

Γνώριζες πώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επίσημων οργανισμών κάθε χρόνο καταλήγουν στις ελληνικές θάλασσες περίπου 11.500 τόνοι πλαστικών;

Πιο συγκεκριμένα στη χώρα μας παράγονται ετησίως 730.000 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων.

Με απλά μαθηματικά, σε κάθε πολίτη αντιστοιχούν 68 κιλά πλαστικών σκουπιδιών ανά έτος.

Πρέπει να ξέρεις πως από αυτά τα ανησυχητικά νούμερα, μόνο το 10% υπολογίζεται πως οδηγείται στην ανακύκλωση.

H συντριπτική πλειοψηφία καταλήγει σε χωματερές ή  στο φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας.

Με αυτά τα δεδομένα, κρίνεται απαραίτητο να γνωρίσεις ορισμένα στοιχεία για το πλαστικό ως υλικό, το χρόνο που χρειάζεται για να αποσυντεθεί και μερικές καθημερινές μεθόδους για να περιορίσεις τη χρήση του.

Τι ακριβώς είναι το πλαστικό;

Σίγουρα το εντοπίζεις καθημερινά σε διάφορα αντικείμενα όπως τα ποτήρια, η οδοντόβουρτσα ή τα καλαμάκια που απολαμβάνεις τον καφέ σου, αλλά είσαι σίγουρος πως ξέρεις τα πάντα για αυτό;

Το πλαστικό είναι ένα συνθετικό υλικό που προέρχεται από πετροχημικά με κύρια βάση διάφορα ορυκτά καύσιμα.

Τα πιο συνηθισμένα είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Από τη φύση του ως υλικό πρέπει να θυμάσαι ότι το πλαστικό δεν επιτρέπει στο περιβάλλον να το αποδομήσει με ευκολία όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το χαρτί.

Ποιες είναι οι συνέπειες από την αλόγιστη χρήση του πλαστικού;  

Ένας τρόπος για να αρχίσεις να σκέφτεσαι διαφορετικά τη χρήση αυτού του υλικού είναι να γνωρίσεις τα πραγματικά δεδομένα που ισχύουν σήμερα.

Οι επιστήμονες και οι αναλυτές της WWF (world wide fund of nature) προειδοποιούν πως σύντομα η χώρα μας κινδυνεύει να βρεθεί σε μια περιβαλλοντική κρίση αν δεν μπει «φρένο» στη χρήση του πλαστικού.

Οι συνέπειες στη χλωρίδα και στην πανίδα

Από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού γνωρίζεις πως η πλαστική ρύπανση επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον και τα ζώα του πλανήτη.

Τα νούμερα όμως μπορεί να σου φανούν τρομακτικά!

Από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, οι εκτιμήσεις της WWF εξηγούν πως οι πλαστικοί ρύποι στα θαλάσσια ύδατα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.

Πιο συγκεκριμένα, υπολογίζεται πως μέχρι και το 90% των πουλιών της θάλασσας έχουν τουλάχιστον ένα μικρό κομμάτι πλαστικού στο στομάχι τους.

Ακόμα, το 50% των θαλάσσιων χελωνών έχει καταπιεί ολόκληρο πλαστικό.

Έτσι, δεν έχεις να σκεφτείς μόνο την αυτονόητη υποβάθμιση της αισθητικής του φυσικού περιβάλλοντος κάθε φορά που ασυναίσθητα πετάς ένα πλαστικό μπουκάλι κάτω.

Τα δεδομένα που αναφέραμε χτυπούν το καμπανάκι πως αν δεν αλλάξει η νοοτροπία στη χρήση και τη διαχείριση του πλαστικού υλικού, τότε δεν θα αποτελεί υπερβολή να μιλάμε για μια περιβαλλοντική καταστροφή.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, με αυτούς τους ρυθμούς το 2050 υπολογίζεται πως τα πλαστικά θα είναι περισσότερα από τα ψάρια στις θάλασσες.

Πώς επηρεάζεται ο άνθρωπος;

Μπορεί να μην ανήκεις στην ομάδα των ανθρώπων που έχουν υψηλές οικολογικές ευαισθησίες.

Σε αυτή την περίπτωση, τα προηγούμενα για τα ζώα και το περιβάλλον μπορεί να μη σε συγκίνησαν ιδιαίτερα.

Δυστυχώς, όμως δεν μπορείς να αγνοείς το γεγονός ότι ούτε ο άνθρωπος μένει ανεπηρέαστος από αυτήν την «πλαστική κρίση».

Φυσικά ό,τι πετάμε στο περιβάλλον επιστρέφει στον άνθρωπο. Αυτή είναι η φυσική πορεία των πραγμάτων.

Αν απορείς γιατί να συμβαίνει αυτό, η απάντηση είναι μέσω της τροφικής αλυσίδας.

Όταν για παράδειγμα τα ψάρια καταπίνουν τα πλαστικά και στη συνέχεια τα τρως, το πλαστικό καταλήγει στο δικό σου οργανισμό.

Σε πρόσφατη έρευνα αποδείχθηκε πως ο μέσος ενήλικας καταναλώνει μέχρι και 5μgr πλαστικού την εβδομάδα.

Πόσος χρόνος απαιτείται για να αποσυνθέσει η φύση τα διάφορα υλικά;

Το περιβάλλον αποσυνθέτει τα διάφορα υλικά σε άλλοτε άλλο χρόνο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα γρήγορης αποσύνθεσης πρέπει να ξέρεις πως αποτελεί το χαρτί όπως π.χ. μια εφημερίδα (περίπου 2-4 εβδομάδες).

Αντιθέτως το πλαστικό μαζί με άλλα υλικά ανήκουν στην κατηγορία της δύσκολης και μακροχρόνιας αποσύνθεσης.

Αυτό σημαίνει πως ένας πλαστικός ρύπος θα συνεχίζει να υπάρχει στο περιβάλλον για τουλάχιστον μερικές δεκαετίες έως δυστυχώς μέχρι και χιλιετίες.

• Πιο συγκεκριμένα ένα πλαστικό ποτήρι απαιτεί πάνω από 250 χρόνια για να αποσυντεθεί.
• Αντίστοιχα, για το πλαστικό μπουκάλι ο χρόνος υπολογίζεται περίπου στα 450 χρόνια.
• Μια πλαστική σακούλα πρέπει να ξέρεις πως χρειάζεται περίπου 20-40 χρόνια ώστε να αποδομηθεί πλήρως από το περιβάλλον.
• Το πλαστικό μαζί με το αλουμίνιο και το γυαλί (τα τελευταία απαιτούν περίπου 500 χρόνια), είναι ίσως τα 3 πιο συνηθισμένα μη φιλικά προς το περιβάλλον υλικά.

Το πλαστικό μπορεί να ανακυκλωθεί;

Μια εύλογη απορία που ίσως να σου δημιουργήθηκε είναι αν το πλαστικό είναι ανακυκλώσιμο υλικό.

Για το θέμα αυτό θα μπορούσαμε να γράψουμε ένα ολόκληρο άρθρο ξεχωριστά καθώς σηκώνει πραγματικά μια πολύ μεγάλη συζήτηση.

Με λίγα λόγια ωστόσο μπορούμε να σου απαντήσουμε πως, ναι το πλαστικό μπορείς να το ανακυκλώσεις.

Για να το κάνεις όμως σωστά πρέπει να είσαι κατάλληλα ενημερωμένος και συνειδητοποιημένος.

Ένας λόγος που μπαίνει συχνά εμπόδιο είναι πως δεν ανακυκλώνονται όλες οι μορφές του πλαστικού. Αυτό είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζεις.

Αν πετάξεις στον μπλε κάδο ανακύκλωσης ένα μη ανακυκλώσιμο πλαστικό στην ουσία μπορεί μέχρι και να καταστρέψεις την ανακύκλωση ακόμα και των υπόλοιπων ανακυκλώσιμων υλικών που περιέχει.

Για αυτό ακριβώς επειδή είναι μια διαδικασία που απαιτεί καλή γνώση και ενσυναίσθηση το WWF της Ελλάδος κυκλοφόρησε τον ολοκληρωμένο οδηγό αντικατάστασης και ανακύκλωσης πλαστικών.

Σε αυτόν μπορείς να διαβάσεις αναλυτικά πληροφορίες, λεπτομέρειες και οδηγίες για το πώς ανακυκλώνονται σωστά τα πιο συνηθισμένα πλαστικά υλικά.

Ποιες είναι οι επιλογές και οι λύσεις που προτείνονται;

Πέρα από την κατάλληλη ανακύκλωση των πλαστικών, υπάρχουν και άλλες μέθοδοι ώστε ο καθένας μας να διαχειρίζεται σωστά ή ακόμα και να αποφεύγει τη χρήση τους.

Υπάρχουν ακόμα και τα μέτρα που λαμβάνει η πολιτεία που αφορούν κυρίως καταστήματα τα οποία αποτελούν μια σημαντική πηγή παραγωγής πλαστικού.

Αν ενδιαφέρεσαι να μάθεις μερικές απλές καθημερινές λύσεις που επιδέχεται το πρόβλημα συνέχισε παρακάτω.

Τα μέτρα της πολιτείας

Ήδη από το 2021, πρέπει να ξέρεις πως η χώρα μας «αγκάλιασε» την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον περιορισμό του πλαστικού.

Στο υπάρχον νομοσχέδιο αποκλείστηκαν δέκα κατηγορίες πλαστικών μιας χρήσης.

Επίσης τα πλαστικά μπουκάλια πρέπει να φτιάχνονται από πλήρως ανακυκλώσιμο πλαστικό υλικό. (Βλέπε νέο βιοδιασπώμενο πλαστικό για κούπες)

Τα καταστήματα εστίασης υποχρεούνται σε ελάχιστο όριο 30 επαναχρησιμοποιημένων σκευών. Ακόμα, υπόκεινται σε περιβαλλοντικά τέλη.

Ακόμα, προβλέπονται διάφορα οικονομικά κίνητρα για τους πολίτες που τους ενθαρρύνουν να χρησιμοποιούν επαναχρησιμοποιημένα προϊόντα και αντίστοιχα πρόστιμα για τις επιχειρήσεις που δεν τηρούν τα μέτρα.

Στο ίδιο πλαίσιο έγινε και η προσπάθεια για πλήρη κατάργηση της πλαστικής σακούλας.

Η επιβολή του ποσού 0,09 ανά τεμάχιο ίσως να σε ώθησε και σένα στο να την αποφύγεις φεύγοντας από το super-market.

Tέλος, η πολιτεία σκοπεύει στην υλοποίηση ενημερωτικών δράσεων-καμπάνιας για τους πολίτες.

Τι μπορείς εσύ να κάνεις;

Σίγουρα οι οικολογικές προσπάθειες και τα μέτρα που θεσπίζει η πολιτεία μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του πλαστικού.

Παρόλα αυτά, αν οι πολίτες δεν αναπτύξουν από μόνοι τους μια εξατομικευμένη οικολογική συμπεριφορά τα πράγματα δεν πρόκειται να αλλάξουν και πολύ.

Δεν είναι και τόσο δύσκολο να αλλάξεις τις συνήθειες σου. Σίγουρα κάθε αρχή και δύσκολη αλλά στην πορεία τα πράγματα απλοποιούνται.

Σκέψου λοιπόν αποφεύγεις το πλαστικό καλαμάκι. Να θυμάσαι ότι χρειάζεται μέχρι και 200 χρόνια για να αποσυντεθεί.

Πες όχι στα πλαστικά μαχαιροπίρουνα. Εξάλλου δεν είναι και τόσο βολικά αν το καλοσκεφτείς!

Περιόρισε τις πλαστικές σακούλες και τις πλαστικές μεμβράνες. Είναι πολύ δύσκολο να ανακυκλωθούν.

Ξεκίνα να χρησιμοποιείς περισσότερο επαναχρησιμοποιημένα προϊόντα.

Κάνε σωστά την ανακύκλωση του πλαστικού. Πρόσεχε τι πετάς στους μπλε κάδους, γιατί μια λάθος κίνηση μπορεί να «μολύνει» όλο το περιεχόμενο.

Μην ξεχάσεις να συμβουλεύεσαι τον οδηγό της WWF που αναφέραμε προηγουμένως.

Αν όχι πλαστικό τι να χρησιμοποιήσω;

Το γνωρίζουμε πως το πλαστικό είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς σου.

Είναι βολικό υλικό, οφείλουμε να το παραδεχτούμε.

Το ενδεχόμενο να διώξουμε το πλαστικό 100% από τη ζωή μας αν και θα ήταν ιδανικό μοιάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Ωστόσο, όταν συνειδητοποιήσεις τα δεδομένα και τους κινδύνους που αναλύουμε στο άρθρο είναι πολύ εύκολο να το αντικαταστήσεις με πιο φιλικά στο περιβάλλον υλικά σε πολλές περιπτώσεις.

1. Προτίμησε υφασμάτινες τσάντες για τις αγορές σου και τα ψώνια σου. Είναι μια τόσο απλή λύση που αν γίνεται μαζικά θα φέρει αποτελέσματα.
2. Δοκίμασε αντί για τα πλαστικά μπουκάλια, ανοξείδωτα ή γυάλινα επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία.

• Αντικατέστησε τα πλαστικά ποτήρια που χρησιμοποιείς για τον καφέ σου με κούπες ανοξείδωτες.

1. Αγόρασε καλαμάκια και φαγητοδοχεία πολλαπλών χρήσεων.
2. Χρησιμοποίησε ξύλινα ή μεταλλικά μανταλάκια.

Υπάρχουν τόσες πολλές απλές και καθημερινές λύσεις για να αποφύγεις το πλαστικό.

Το σημαντικότερο είναι να νιώσεις έτοιμος να φέρεις την αλλαγή!

Μερικές ακόμα προτάσεις  

Στην σκέψη μας για τις επιλογές και τις λύσεις παραθέτουμε ακόμα μερικές προτάσεις που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες.

Εσένα πώς θα σου φαινόταν η ιδέα να απαγορευτούν τα πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης σε μεγάλες εκδηλώσεις πάνω από 500 ατόμων;

Έχεις αναλογιστεί ποτέ την οικολογική επιβάρυνση που προκύπτει όταν ένα τόσο μεγάλο πλήθος μετά το τέλος μιας συναυλίας πετάει ο καθένας το ποτήρι του;

Στο ίδιο πλαίσιο θεωρούμε πως το ίδιο θετικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιφέρει και η καθολική απαγόρευση των πλαστικών στα πάρτι στα beach-bar.

Το ίδιο ακριβώς σκεπτικό θα μπορούσε να καθιερωθεί και για τα πλαστικά μπουκάλια στις ταβέρνες.

Γενικότερα, η ιδέα μας προτείνει τη μείωση της χρήσης του πλαστικού στους χώρους μάζωξης όπου παράγεται σημαντική ποσότητα πλαστικών.

Κλείνοντας, να υπενθυμίσουμε πως ο πλανήτης μας έχει δείξει ανησυχητικά σημάδια πως μας χρειάζεται…

Η αλόγιστη χρήση και η κακή διαχείριση του πλαστικού πρέπει να αποφευχθεί και χρειάζεται να βάλεις και εσύ το λιθαράκι σου σε αυτήν την προσπάθεια.

Μην ξεχνάς πως ακόμα και ένα πλαστικό ποτήρι χρειάζεται μέχρι και 250 χρόνια για να αποσυντεθεί πλήρως.

Κάνε λοιπόν σήμερα την αρχή και αντικατέστησε το με ένα θερμός.

Είναι ακόμα πιο εύχρηστο και φιλικότερο στο περιβάλλον.

Ελπίζουμε να φανήκαμε χρήσιμοι!