Ποια είναι η καλύτερη ώρα να πίνετε τον καφέ σας;

Ποιά είναι η κατάλληλη ώρα για καφέ;

Πότε είναι καλύτερα να απολαμβάνετε το αγαπημένο σας ρόφημα μέσα στην ημέρα για να λαμβάνετε όλες τις ευεργετικές του ιδιότητες;

Τελικά ο καφές μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον βραδινό μας ύπνο ή όχι;

Σε αυτό το άρθρο θα μάθεις πράγματα για τον καφέ και για το πώς επηρεάζει την λειτουργία του οργανισμού σου που μέχρι σήμερα πιθανά αγνοούσες.

Πράγματα που θα σε βοηθήσουν να αξιοποιήσεις στο μάξιμουμ τις ιδιότητες του δημοφιλούς αυτού ροφήματος για την υγεία και την καθημερινότητά σου.

Ας γνωρίσουμε όμως πρώτα λίγο καλύτερα το διάσημο αυτό ρόφημα.

Καφές και καφεΐνη

Πρόκειται για ένα ρόφημα, το οποίο κατασκευάζεται από τους καβουρδισμένους και αλεσμένους σπόρους της καφέας ή αλλιώς καφεόδεντρου όπως λέγεται.

Έχει αναζωογονητική δράση, η οποία οφείλεται στο βασικό του συστατικό, την καφεΐνη, ένα αλκαλοειδές συστατικό που υπάρχει στους σπόρους των καρπών του.

Εκτιμάται ότι η διαδικασία ετοιμασίας του ροφήματος επαναλαμβάνεται παγκοσμίως πάνω από 400 δισεκατομμύρια φορές τον χρόνο.

Καθημερινά παράγονται και πωλούνται στην αγορά 7 εκατομμύρια τόνοι καφέ ανά τον κόσμο.

Το βασικό του συστατικό, η καφεΐνη, και η τονωτική και αναζωογονητική της δράση είναι αυτό που τον κάνει δημοφιλή, πέρα φυσικά από το άρωμά και την γεύση του.

Η καφεΐνη και η δράση της

Η καφεΐνη, στον άνθρωπο, δρα ως διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), έχοντας ως αποτέλεσμα την προσωρινή αποτροπή της υπνηλίας και την αποκατάσταση της εγρήγορσης. Η καφεΐνη είναι η πιο ευρείας κατανάλωσης ψυχοδραστική ουσία στον κόσμο, αλλά, σε αντίθεση με πολλές άλλες τέτοιες ουσίες, η χρήση της είναι νόμιμη.

Έτσι εξηγείται γιατί αναζητάμε μια κούπα καφέ μόλις ξυπνήσουμε ή όταν θέλουμε να “πάρουμε λίγο τα πάνω μας” και να συνεχίσουμε μια κουραστική μέρα.

Είναι όμως όλες οι ώρες κατάλληλες για να πιούμε καφέ;

Ας δούμε τι λέει η επιστήμη για αυτό.

Πρωινός καφές : ωφέλιμος ή όχι;

Τα αποτελέσματα θα σε εκπλήξουν γιατί όπως θα δούμε παρακάτω οι πρώτες πρωινές ώρες, μετά το ξύπνημα δηλαδή, δεν είναι οι ιδανικές για κατανάλωση καφέ. Δύσκολο να το πιστέψεις ε; Και όμως!
Και αυτό έχει να κάνει με το πώς λειτουργεί ο οργανισμός σου το πρωί αφού αφήσεις το ζεστό σου κρεβατάκι.

Η κορτιζόλη και η δράση της

Το πρωί όταν ξυπνάμε, το σώμα μας παράγει μια ορμόνη, την κορτιζόλη.

Η κορτιζόλη παράγεται στα επινεφρίδια σε υψηλά ποσοστά τις πρώτες πρωινές ώρες σε αντίθεση με τις βραδυνές ώρες και τις ώρες ύπνου.

Η κορτιζόλη θεωρείται η κατεξοχήν ορμόνη του στρες.

Διευκολύνει και επιταχύνει την παροχή ενέργειας και προσφέρει εγρήγορση στο σώμα (παράγεται με ερέθισμα το στρες για να διασπάσει το γλυκογόνο του οργανισμού σε γλυκόζη η οποία με την σειρά της δίνει το καύσιμο στο σώμα, την ενέργεια για να το κινητοποιήσει.

Όταν το στρες αυξάνει σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα ή και άνω του μέσου όρου για πολύ μεγάλο διάστημα (όπως στην κατάθλιψη) τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό είναι υψηλά και προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες, φθείροντας τον οργανισμό.

Από την άλλη, η έλλειψή της δημιουργεί εξίσου προβλήματα. Χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλούν κόπωση, υπνηλία και ατονία.

Ποιες ώρες αυξάνεται η παραγωγή κορτιζόλης;

Όπως είδαμε προηγουμένως η κορτιζόλη βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης στον οργανισμό τις πρώτες πρωινές ώρες και μάλιστα συγκεκριμένα μεταξύ 08:00 – 09:00πμ.

Ο Δρ. Στήβεν Μίλερ από το Πανεπιστήμιο της Βηθεσδά, εξηγεί ότι στο διάστημα αυτό, όπως επίσης και μεταξύ των ωρών 12:00-13:00μμ και ξανά πάλι το απόγευμα μεταξύ 17:30-18:30μμ η ορμόνη αυτή αυξάνεται στο αίμα μας.

Καφεΐνη και κορτιζόλη. Καλός ή κακός συνδυασμός;

Η καφεϊνη έχει την ιδιότητα να αυξάνει την παραγωγή κορτιζόλης στο αίμα.

Θα περίμενε λοιπόν κανείς πως αυτό θα ήταν το ιδανικό για να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο την ενέργεια του οργανισμού μας.

Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Η κατανάλωση καφέ όταν τα επίπεδα συγκέντρωσης της κορτιζόλης είναι ήδη υψηλά, αναπτύσσει στον οργανισμό μας ανοχή στην κορτιζόλη και έτσι χάνει την αποτελεσματικότητά του. Στην ουσία οι ευεργετικές του ιδιότητες πηγαίνουν στράφι.

Επιπλέον, όταν λαμβάνουμε καφεΐνη με υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα μας συμβαίνουν δυο τινά : από την μία ο οργανισμός καταλήγει να παράγει λιγότερη κορτιζόλη και εξαρτάται από την καφεΐνη για να επιτευχθεί η επιθυμητή τόνωση, και από την άλλη ο πρωινός καφές μειώνει την ευαισθησία του οργανισμού στην καφεΐνη και έτσι σιγά σιγά χρειαζόμαστε όλο και μεγαλύτερη ποσότητα καφέ για να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα.

Ποια είναι η καλύτερη ώρα να πίνουμε καφέ;

Η αξία και η ωφέλεια που παίρνουμε από τον καφέ μεγιστοποιείται όταν αυτός καταναλώνεται τις ώρες που η κορτιζόλη βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα στον οργανισμό μας.

Τότε η καφεΐνη επιδρά στο σώμα μας και προκαλεί αύξηση της κορτιζόλης που με την σειρά της αυξάνει την ενέργεια και την εγρήγορσή μας.

Άρα λοιπόν, σύμφωνα και με την έρευνα του Δρ. Μηλερ η καλύτερη ώρα για να πιούμε εκείνο το αρωματικό πρωινό μας καφεδάκι είναι μεταξύ 09:30-11:00πμ όταν δηλαδή τα επίπεδα κορτιζόλης έχουν πέσει και πριν φυσικά αρχίσουν ξανά να αυξάνονται.

Με την ίδια λογική μπορούμε επίσης να πιούμε καφέ ή άλλο ρόφημα με καφεΐνη τις ώρες μεταξύ 14:00 – 17:00μμ.

Τι λένε οι ειδικοί για αυτό;

Στα ίδια συμπεράσματα καταλήγουν και οι ειδικοί του Travel + Leisure οι οποίοι συμφωνούν ότι η καλύτερη ώρα για το καφεδάκι της ημέρας είναι λίγες ώρες μετά το πρωινό ξύπνημα δηλαδή κατά τις 10:00 (αν υπολογίσουμε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ξυπνούν κάπου μεταξύ 7 και 8 το πρωί).

Με την ίδια άποψη συντάσσονται και πολλοί διάσημοι διαιτολόγοι και διατροφολόγοι.

Η διαιτολόγος Laura Cipullo μιλώντας στο CNBC συνιστά μείωση της κατανάλωσης του καφέ με το πρωινό ξύπνημα.

Το καλύτερο είναι να πάρουμε τον καφέ μας 3 με 4 ώρες αφού ξυπνήσουμε.

Μια ακόμη διατροφολόγος, η Lisa Lisiewski, μας παρακινεί να ξεχάσουμε εντελώς την συνήθεια του πρωινού καφέ.

Οι καλύτερες ώρες είναι οι μεσημεριανές που προηγούνται του απογεύματος γιατί τότε η συγκέντρωση των φυσικών ποσοστών της κορτιζόλης στο σώμα μας βρίσκεται στο ναδίρ και άρα επωφελείται στο μέγιστο από την λήψη της ευεργετικής καφεΐνης.

Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουμε την νευρικότητα και το αίσθημα άγχους που επιφέρει η καφεΐνη.

Η Sarah Brewer, μια ακόμη διατροφολόγος, εξηγεί στο Metro ότι είναι λάθος να πίνουμε τον καφέ μας γύρω στις 08:30 το πρωί, γιατί η καφεΐνη μιμείται την αντίδραση του οργανισμού στο στρες και εκτινάσσει την κορτιζόλη στα ύψη κάτι που δεν θέλουμε για το σώμα μας.

Καφές και ύπνος : Φίλοι ή εχθροί;

Είδαμε λοιπόν τί γίνεται με την επίδραση του καφέ για τις πρωινές μας δραστηριότητες. Ας δούμε τώρα τι συμβαίνει τις άλλες ώρες τις ημέρας και αν η καφεΐνη μπορεί ενδεχομένως να επηρεάσει τον ύπνο μας.

Σίγουρα όλοι μας έχουμε ακούσει ότι ο καφές προκαλεί αϋπνία σε ορισμένους ανθρώπους.

Τί λέει όμως η επιστήμη για αυτό;

Ερευνητές από το Ερευνητικό Κέντρο Διαταραχών του ύπνου του Νοσοκομείου “Henry Ford” στο Μισιγκαν των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής με επικεφαλής τον Δρ. Κρίστοφερ Ντρέικ, διεξήγαγε σχετική μελέτη για να εξετάσει και να αναλύσει την επίδραση της καφεΐνης στον ύπνο όταν αυτή λαμβάνεται σε διαφορετικά χρονικά σημεία πριν από τον βραδυνό ύπνο.

Η μελέτη και τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Journal of Clinical Sleep Medicine.

Στην έρευνα συμμετείχαν 12 υγιείς άνδρες και γυναίκες που δεν είχαν κάποιο παθολογικό πρόβλημα αϋπνίας.

Οι συμμετέχοντες στην μελέτη έπρεπε να ακολουθήσουν την καθημερινή τους συνήθεια ως προς το πρόγραμμα του ύπνου τους και να κρατούν σημειώσεις χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τις συσκευές παρακολούθησης της διαδικασίας του ύπνου.

Η έρευνα διεξήχθη στο περιβάλλον του σπιτιού τους και όχι σε νοσοκομειακό χώρο.

Και αυτό για να μην υπάρχει επίδραση του διαφορετικού περιβάλλοντος στον ύπνο και την συμπεριφορά τους κατά την διάρκειά του.

Επί τέσσερις ημέρες οι 12 αυτοί άνδρες και γυναίκες έπρεπε να λαμβάνουν τρεις φορές την ημέρα χάπια καφεΐνης διαφορετικής δοσολογίας ανάλογα με τις υποδείξεις των ερευνητών.

Το ένα χάπι περιείχε 400mg καφεΐνης ενώ τα άλλα δυο ήταν ουσιαστικά placebo δεν περιείχαν δηλαδή καθόλου καφεϊνη.

Οι συμμετέχοντες έπρεπε να πάρουν τα χάπια αυτά σε τρεις διαφορετικές χρονικές στιγμές μέσα στην ημέρα και συγκεκριμένα : το ένα έξι ώρες πριν πέσουν για ύπνο, το άλλο τρεις ώρες πριν και το τρίτο λίγο πριν κοιμηθούν.

Στην μία από τις 4 ημέρες όλα τα χάπια ήταν placebo, δεν περιείχαν δηλαδή καθόλου καφεΐνη.

Η καφεΐνη επιδρά αρνητικά στον ύπνο

Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν αποκαλυπτικά.

Οι συμμετέχοντες εμφάνισαν αξιοσημείωτες διαταραχές στον ύπνο τους. Το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι ακόμα και το χάπι με την καφεΐνη που το λάμβαναν έξι ώρες πριν τον ύπνο μείωνε την συνολική διάρκεια ύπνου κατά μια ώρα.

Αντίστοιχη επίδραση είχαν και τα χάπια που τα λάμβαναν τρεις ώρες πριν ή αμέσως πριν την κατάκλιση.

Επομένως η βραδυνή ακόμα και η απογευματινή λήψη του καφέ ή άλλου σκευάσματος που περιέχει καφεΐνη έχει αρνητική επίδραση στην διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου ακόμα και όταν αυτή λαμβάνεται 6 ώρες πριν πέσουμε στο κρεβάτι μας.
Συμπέρασμα
Η καλύτερη ώρα για να πεις τον καφέ σου το πρωί είναι μεταξύ 09:30-11:00 για ενέργεια, το μεσημεράκι μεταξύ 14:00-17:00 για τόνωση και σίγουρα όχι μετά τις17:00 αν θέλεις να έχεις έναν ήσυχο ύπνο.

Πριν λοιπόν παραγγείλεις εκείνο το καφεδάκι, ξανασκέψου το και κοίτα το ρολόι σου.